تاریخچه

مهندسی شیمی علم نسبتا تازه ای است که از تاسیس آن بیش از یکصد و بیست سال نمی گذرد .  در سال 1880 میلادی پروفسور LEWIS. M . NORTON  عضو هیات علمی گروه مکانیک دانشگاه  MIT  آموزش دوره مهندسی شیمی را پایه گذاری کرد . اما دروس این دوره  مهندسی نوین ، تا اوایل قرن بیستم آمیزه ای از مباحث مربوط به شیمی محض ، شیمی مهندسی و مهندسی مکانیک بود .در سال 1908 با تاسیس انجمن مهندسان شیمی آمریکا گامی اساسی در توسعه این علم به عنوان یک رشته مهم مهندسی برداشته شد.

در سالهای اخیر مهندسی شیمی از رشد همه جانبه و سریعی بر خوردار بوده است و امروزه گستره وسیعی از زمینه های مختلفی را در بر گیرد.به یک تعریف ساده مهندسی شیمی فردی است که امکان فرایند های شیمیایی گوناگون را که در سطح آزمایشگاه صورت می گیرد در مقیاس صنعتی و اقتصادی فراهم می سازد.

ارائه روش تولید ماده مذکور در مقیاس انبوه و باکمترین مقیاس ممکن از وظایف مهندسان شیمی به شمار می رود.برای رسیدن به این هدف لازم است که مهندسی شیمی تجهیزات مختلف نظیر دستگاه های انتقال گرما ، جرم ، پمپ، کمپرسور، راکتور ، و لوازم ضروری دیگر را طراحی کرده و در ساخت ، نصب و راه اندازی آن نظارت نماید بعلاوه اداره و نگهداری واحدهای عظیم صنعتی نظیر پالایشگاه ها ، مجتمع های پتروشیمی ، فولاد صنایع سلولزی و نطایر آنها از دیگر وظایف مهندسان شیمی است .

 بدیهی است برای کسب دانش و مهارتهای لازم جهت اجرای وظایف فوق ضروری که مهندسان شیمی دوره های آموزشی نظری و عملی خاص را بگذراند. آموزش علمی مهندسان شیمی شامل فراگیری مباحثی  در علوم پایه ، علوم انسانی و نیز دروس تخصصی و اصلی است که اهم دروس اخیر عبارتند از :

ترمو دینامیک ، پدیده های انتقال ، موازنه مواد و انرژی طراحی راکتورهای شیمیایی ، کنترل فرایند ، طرح و اقتصاد و اجرای یک پروژه و یا پایان نامه مهندسی که به بررسی و پژوهش درباره موضوع خاصی در مهندسی شیمی اختصاص دارد.

تصویری از یک مهندس شیمی

مهندس شیمی رشته ای از مهندسی است که با پرورش ، کاربرد و تولید فرایندهایی که در آن تغییرات شیمیایی و فیزیکی صورت می گیرد رابطه دارد . شیمی ، فیزیک و ریاضیات پایه های علوم مهندسی شیمی بوده و اقتصاد جزء لاینفک این بخش از مهندسی می باشد.

در مهندسی شیمی پنج اصل پایه مورد برسی ، مطالعه و اجرا قرار می گیرند و در دانشگاههای مربوط برنامه ها را طوری تنظیم کرده و تدریس می کنند که داشجویان با این مبانی آشنایی پیدا نمایند . این اصل عبارتند از :

?-موازنه وزنی

?- موازنه انرژی

?- تعادلهای ساکن

?- تعادلهای متحرک

?- اقتصاد

بدیهی است که برنامه های دانشگاهی با نیازهای زمانی و مکانی تطبیق داشته و بر حسب احتیاجات جامعه تغییرات مورد نظر در آنها حاصل میگردد ریاضیات پایه اصلی مهندسی شیمی بوده و هر کس که بخواهد مهندس شیمی شود باید به ریاضیات علاقه مند بوده و در کاربرد آن مهارت پیدا کند در واقع ریاضیات کاربردی و کامپیوتر ابزار مهمی برای تجزیه و تحلیل فرایند ها و تجزیه های شیمیایی می باشد

تر کیب شیمی آلی فیزیکی و مهندسی به فهم و طراحی علمی و عملی دستگاههای صنعتی نیاز دارد که منجر به شناخت عملیات واحد می شود که در بسیاری از فرایند های شیمیایی مشترک هستند که این فرآیندها شامل تقطیر ، تصفیه ، کریستال سازی و استخراج میباشد همچنین ترمودینامیک وسینتیک شیمیایی به همراه انتقال جرم وحرارت ، جریان سیال و طراحی دستگاه جزو زمینه های مهندسی است.

مهندسی شیمی از بدو ایجاد تاکنون در حال دگرگونی و توسعه بوده است امروزه اگر باید تخصصی به این حرفه نگاه کنیم متوجه می شویم که مهندسی شیمی با رشته های دیگر مهندسی زمینه های مشترک داشته ولی با وجود این دارای مشخصاتی است که خود به تنهایی و مستقلا به عنوان حرفه مشخص در دنیای مهندسیهای دیگر جلوه گر است نیروی هسته ای و تبدیل انرژیها با مهندسی مکانیک ، کنترل فرایند ها با مهندسی برق ، محیط زیست و آلودگی با مهندسی عمران در ارتباط هستند ولی در تمام این مسائل مهندسی شیمی نقش اساسی و رهبری داشته به ظوری که سایر حرفه های های مهندسی اطراف خود را فرا می گیرد

کار مهندسی شیمی

کار مهندسی شیمی اصولا به طراحی ساختمان ، عملیات بهره برداری دستگاهها و کارخانجات فرایندی مربوط می شود در  صنایع نفت اغلب صنایع بزرگ به مهندسین شیمی  process engineers   اطلاق می شود قابلیت های مهندسی شیمی در صنعت را می توان به صورت زیر فهرست نمود:

0 بررسی اقتصادی فرایند با استفاده از اطلاعات موجود که در اغلب موارد انجام آزمایشات ضروری خواهد بود.

0 شرکت در انجام آزمایشات پایلوتی و برنامه ریزی عملیات و ترتیب انجام آزمایشات و جمع آوری اطلاعلات

0 انجام محاسبات اقتصادی و توجیه اقتصادی طرح فرایند تجاری

0 تهیه طراحی بنیادی ، ارزشیابی پیشنهادات رسیده از پیمان کار جهت انتخاب طرح ، انتخاب پیمان کار مناسب ، عملیات ساختمانی ، طراحی تفصیلی ، فعالیت های راه اندازی انجام آزمایشات ، بهره برداری و رفع نواقص

0 شرکت در بخش بازار یابی ، خرید و فروش فرایندها

0 وکالت امتیاز نامه ها ، در اینجا بهتر لست نقل قولی از آقای  s.h.horwitz  داشته باشیم که می گوید :

(( کارهای مهندسی شیمی لذت بخش است چون با انسانها ، سازندگی ، خلاقیت و ابداع سروکار دارد و اگر قرار باشد دومرتبه جوانی بیاید و مهندسی را شروع کنم باز دز مهندسی شیمی گام خواهم داشت ))